Uitgangspunten overeenkomstenrecht
Het sluiten van overeenkomsten is een bezigheid waarmee iedereen bijna dagelijks te maken heeft. De grondbeginselen van deze bezigheid bestaan uit contractsvrijheid, vormvrijheid en de verbindende kracht van de overeenkomst. Een overeenkomst heeft in beginsel slechts verbindende kracht wanneer er overeenstemming tussen partijen is bereikt.
Er zijn echter gevallen waarin (nog) niet tot stand gekomen overeenkomsten (op onderdelen) verbindende kracht wordt toegekend. Gedurende de onderhandelingsfase, de zogenaamde precontractuele fase, kunnen naar Nederlands recht al rechten en plichten voor partijen ontstaan, voordat er overeenstemming is bereikt over de overeenkomst.
Precontractuele fase
De precontractuele fase is de fase waarin partijen onderhandelen om zo tot overeenstemming te komen. Veelal bestaat er al overeenstemming over het onderwerp van de overeenkomst, maar zijn de (bijkomende) voorwaarden van de overeenkomst nog niet uitgewerkt. Partijen zijn op dat moment nog niet tot volledige overeenstemming gekomen en er zijn nog geen handtekeningen gezet.
Afhankelijk van de overeenkomst, de stand van de onderhandelingen en de mate van het door partijen gewekte vertrouwen dat een overeenkomst tot stand zou komen, kan het zo zijn dat het voortijdig afbreken van de onderhandelingen een aansprakelijkheid voor de afbrekende partij met zich meebrengt. Met name het door de afbrekende partij bij de wederpartij gewekte vertrouwen is een maatstaf voor het beoordelen van de toelaatbaarheid van de afgebroken onderhandelingen.
Schadevergoedingsplicht
De afbrekende partij kan worden veroordeeld tot het vergoeden van schade geleden door haar wederpartij. De door de wederpartij geleden schade kan allereerst bestaan uit kosten die zij heeft gemaakt gedurende de onderhandelingen. Daarnaast kan de wederpartij schade vorderen die zij zal lijden wegens het niet doorgaan van de overeenkomst.
Bewijslevering
De beoordeling van verplichtingen die zijn ontstaan gedurende de precontractuele fase is grotendeels afhankelijk van de bewijzen die partijen kunnen leveren en de waarde die aan deze bewijsmiddelen kan worden toegekend. Dit blijkt in de praktijk vaak een struikelpunt te zijn.
Om in staat te zijn bewijs te leveren, is het van groot belang om een nauwkeurige administratie bij te houden van alles dat zich heeft voorgedaan in het kader van de onderhandelingen. Niet alleen het feit dàt er correspondentie is geweest, maar ook de inhoud van deze correspondentie en de hoedanigheid van onderhandelaars moet kunnen worden aangetoond. Een toezegging van een feitelijk niet bevoegd persoon legt immers weinig tot geen gewicht in de schaal.
De waarde van het geleverde bewijs is het tweede onderdeel van het struikelpunt en hangt meestal samen met het ontbreken van een goede administratie. Stukken die als bewijs moeten dienen, zijn veelal voor tweeërlei uitleg vatbaar en zullen door de wederpartij worden betwist. Dit kan leiden tot een welles-nietes situatie, die voor beide partijen contraproductief zal zijn. Ter verbetering van de bewijspositie is het daarom van belang om te beschikken over bewijsmiddelen waarvan de betrouwbaarheid niet ter discussie staat.
Concluderend
Uiteraard is het bovenstaande slechts een weerspiegeling van een onderdeel van wat er in de praktijk speelt. De uitleg van wat partijen zijn overeengekomen voordat zij tot overeenstemming zijn gekomen, wordt uiteindelijk overgelaten aan het oordeel van de rechter of arbiter. Deze zal zijn oordeel voor een groot deel vormen op grond van de bewijsstukken die partijen kunnen verstrekken. De proceskansen worden immers voor een groot deel bepaald door de bewijsstukken en de bewijskracht van de bewijsstukken.
Smart contracting
Door gebruik te maken van de smart contracting-diensten van First Lawyers wordt de precontractuele fase onweerlegbaar vastgelegd. Procesrisico’s worden zo verkleind en langslepende procedures voor de rechter voorkomen.
Meer informatie?
Neem contact met ons op via +31 (0)70 306 00 33 of info@firstlawyers.nl. Bekijk ook deze pagina over smart contracting.