Nee, ambtenaren zijn vanaf 1 januari 2020 niet ambtenaar af. Wel verschiet per die datum hun rechtspositie van kleur. Ze zullen niet langer een publieke aanstelling hebben. Hun dienstbetrekking is vanaf die datum gebaseerd op een ‘gewone’ arbeidsovereenkomst.
Vanaf 1 januari 2020 treedt namelijk de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) in werking. Deze wet heeft tot doel ‘een zo groot mogelijke eenvormigheid tussen de rechtspositie van ambtenaren en werknemers tot stand te brengen’. Het gevolg voor het overgrote deel van de ambtenaren is dat zij vanaf de inwerkingtreding van de Wnra onder het civielrechtelijke arbeidsrecht zullen vallen.
Wat gebeurt er op hoofdlijnen
De voornaamste wijzigingen die de Wnra aanbrengt in de dienstbetrekking van ambtenaren zijn:
- Van aanstelling naar arbeidsovereenkomst;
- Van rechtspositieregeling naar cao; en
- Van de bestuursrechter naar de kantonrechter.
Ad 1. De grondslag voor de dienstbetrekking tussen de overheid en de ambtenaar is momenteel een ‘aanstelling’. Dit is een eenzijdige rechtshandeling van het overheidsorgaan. Hiervoor in de plaats komt de tweezijdige arbeidsovereenkomst. Dit geldt niet alleen voor nieuwe dienstbetrekkingen, maar ook voor de reeds bestaande.
Ad 2. Op dit moment vullen de rechtspositieregelingen de aanstelling als ambtenaar aan. Met de inwerkingtreding van de Wnra zullen collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) de plaats van de rechtspositieregelingen innemen.
Ad 3. Ambtenaren vinden momenteel hun rechtsbescherming in de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en de daarin vervatte bezwaar- en beroepsprocedures. Vanaf 1 januari 2020 zullen zij zich moeten wenden tot de kantonrechter.
Specifieke status
Ondanks voornoemde wijzigingen behouden ambtenaren hun specifieke status en blijft de Ambtenarenwet van toepassing op hen. De volgende onderwerpen blijven voor hen gelden:
- Toepassing integriteitsbeleid;
- De regels omtrent het vervullen van een vertrouwensfunctie
- De geheimhoudingsbepalingen; en
- De beperking van grondrechten.
Daarnaast zullen ambtenaren nog steeds een eed of een belofte moeten afleggen bij indiensttreding en blijven de giftenregeling en bepalingen inzake nevenwerkzaamheden van kracht. Daarnaast blijft er tuchtrecht gelden. Het toepasselijke tuchtrecht zal echter een vereenvoudigde versie van het huidige tuchtrecht zijn.
Voorbereidingen
Hoewel de overgang van de publieke aanstelling naar de privaatrechtelijke arbeidsovereenkomst van rechtswege zal plaatsvinden, is het raadzaam om tijdig te inventariseren wat de gevolgen hiervan zullen zijn. Zowel voor de rechtspositie van de toekomstig werkgever als die van de toekomstig werknemer. Aandachtspunten zijn bijvoorbeeld regelingen die een bestuursrechtelijke variant en een civielrechtelijke variant kennen of kenden, waaronder de verzuim- en verlofregelingen en de bevoegdheidstoedelingen binnen de organisatie. Ook medewerkers zelf zullen geïnformeerd moeten worden over de wijzigingen. De na 1 januari 2020 te sluiten arbeidsovereenkomsten zullen nog eens goed tegen het licht gehouden moeten worden. Mogelijk dat het toch wenselijk is dat met medewerkers alsnog nieuwe contracten worden gesloten of aanvullende afspraken gemaakt.
Met de service smart contracting van First Lawyers kunt u de nieuw te sluiten overeenkomsten onweerlegbaar vastleggen. U kunt deze koppelen aan elektronische personeelsdossiers. Hierin kunnen onder meer aanvullende individuele afspraken worden vastgelegd, opgenomen vakantiedagen worden geregistreerd en scholingsoverzichten worden bijgehouden.
Contact
Heeft u behoefte aan advies of hulp bij de aanstaande transitie, neem dan contact op met één van onze advocaten of stuur een e-mail. Zij voeren graag een check voor u uit.